İspanya’da Gerçekleştirilen Açık Erişim Toplantısı

Open Access to Science Information: “Policies for the development of OA in Southern Europe”
FECYT (Spanish Foundation for Science and Technology)
13-14 Mayıs 2010, Granada, İspanya

SELL (Southern European Libraries Link) konsorsiyumunun aktiviteleri ile bağlantılı olarak, Spanish Science Foundation tarafından organize edilen, “Open Access to Science Information: Policies for the development of OA in Southern Europe” adlı toplantı, 13-14 Mayıs 2010 tarihlerinde İspanya’nın Granada şehrinde gerçekleştirildi. Ulusal araştırma fonu sağlayıcıları, konsorsiyum yetkilileri ve ulusal açık erişim savunucuları/liderlerinin katıldığı toplantıda; İspanya, İtalya, Fransa, Yunanistan, Portekiz ve Türkiye delege katılımcılar ile temsil edildi. Türkiye’nin ANKOS (Anadolu Üniversite Kütüphaneleri Konsorsiyumu) Başkanı ve Açık Erişim Grubu çalışanları tarafından temsil edildiği toplantıya, TÜBİTAK’tan katılım planlanmış olmasına rağmen gerçekleştirilemedi.

Toplantının açılış konuşmacısı Directory of Open Access Journals (DOAJ)’ın proje lideri oluşu ile öne çıkan bir kurum olan Lund Üniversitesi Kütüphaneler Direktörü Lars Björnshauge, İskandinav ülkelerinde açık erişim (OA) çalışmaları hakkında bilgiler aktararak, İsveç’te ulusal kapsamda ve Lund Üniversitesi liderliğinde yapılan uygulamalardan söz etti.

Björnshauge’nin konuşmasında öne çıkan konular şunlardı : Swepub: Unified access to and reporting of Swedish scientific publications adlı proje; İsveç’te yayınlanan tüm bilimsel yayımların meta datasını dijital arşivlerden ve tek tek kurumlardan çekerek, tek bir noktadan tüm İsveç araştırma çıktılarına ulaşılması hedefleniyor. Devam eden projeye http://www.ub.gu.se/swepub.se/english/ adresinden ulaşılabilir. Geleneksel yaklaşımlar, araştırmacıların tutucu davranışları; önemsememek, farkındalığın olmayışı; OA’nın kaliteli yayın olmayacağı, hakemsiz yayınlar olduğu gibi efsaneler OA yayıncılık için engelleri oluşturuyor. Araştırma fonu sağlayıcıların zorunlu OA politika geliştirmeleri, projelere finansman sağlamaları, basılı dergilerin açık erişime transformasyonu için mevcut bütçelerin dağılımının revizyonu ve gold OA dergilerde yayın için ödenek ayrılması atılması gereken adımlar. Björnshauge aynı zamanda DOAJ’daki gelişmeleri de paylaştı. DOAJ’da şu an toplam 5040, SELL ülkeleri dahilinde de 722 dergi kayıtlıdır (Türkiye’den DOAJ’a kayıtlı toplam dergi sayısı 137). DOAJ ulusal kütüphanelerle projeler yürütüyor. Şu an ara yüzün Franszızca’ya çevrilmesi projesi sürüyor. Bu tür istekleri olan ülkeler olur ise işbirliğine hazır olduklarını belirtti.

Güney Avrupa ülkelerinde açık erişimin gelişimi üzerine beyin fırtınası yaratmak amacıyla grup tartışmaları biçiminde belirlenen toplantı formatına göre; katılımcılar her ülkeden karma gruplar halinde en az 3, en fazla 6 grup şeklinde ana temaları tartışıp, sonrasında grup temsilcisi tarafından gelinen nokta diğer katılımcılar ile paylaşıldı.

Group session: policies for development of OA
“What are the global environmental trends, needs, demands from the stakeholders that will influence the development of OA in Southern Europe?”
Group session: measures to stimulate OA
“Taking into account the environmental analysis and the obstacles in order to develop OA to science information in Southern Europe. What should we keep or change?”
Group session: policies for development of OA
“Taking into account the synthesis and the experience of the participants, which policies for the development of Open Access we should reinforce (strengthen) or launch in the next three years in Southern European countries?”
Grup oturumlarının sonunda konuşulan ortak başlıklar üzerinden Alhambra Deklerasyonu taslağı hazırlandı. Taslak metin son haline geldiğinde temsilci ülkeler ile paylaşılarak, öncelikle dağıtımı ve farkındalık yaratılması, sonrasında karar verilen aksiyon adımları için çalışmalar başlanması planlandı.

Ortak Başlıklar:

To implement policies for fostering OA
To enhance advocacy initiatives to promote OA among researchers, policy makers
To build sustainable and alternative business models for publishing
To assure quality of open Access publications
To improve repositories
İspanya Ulusal Araştırma Konseyi’nden Félix de Moya, bilimsel yayınların etki faktörlerinin ölçülmesinde ve atıf analizinde değişen trendler üzerine yaptığı sunumda; araştırmaların değerlendirilmesinde eğilimlerin değiştiğini ve aslında yayının aldığı atıftan çok sonuçlarının değerlendirilebileceği sistemlerin önem kazanacağını söyledi. Bu kapsamda SciMago (http://www.scimagojr.com/) deneyimlerinden söz ederek, Elsevier ile anlaşmaları çerçevesinde dergi ve ülke karşılaştırmalarına hatta kurum bazında sırlama (ranking) göstergelerinin elde edilebileceği platforma dikkat çekti.

Altı ülke tarafından sunumu gerçekleştirilen ülke raporlarının tam metinlerine http://oaseminar.fecyt.es/Publico/nationalReports/index.aspx adresinden ulaşılabilir. Türkiye adına sunumu ANKOS Açık Erişim ve Kurumsal Arşivler Grubu’ndan Ata Türkfidanı yapmıştır.