TÜRK ULUSAL SİTE LİSANSI LİSANS İLKELERİ
Türk Ulusal Site Lisansı (TRNSL), Anadolu Üniversite Kütüphaneleri Konsorsiyumu (ANKOS)’un konsorsiyum üyesi olan Türk üniversite ve araştırma kütüphaneleri adına eğitim amaçlı elektronik malzeme toplu alımı görüşmelerini hangi koşullarla yapacağını belirlemektedir. Asağıda sıralanan TRNSL’na dahil edilen ilkeler, ANKOS’un üyesi olduğu Kütüphane Konsorsiyumları Uluslararası Koalisyonu (ICOLC)’nunkilerle uyum halindedir. Bu ilkeler ANKOS’un elektronik ürünlerin yayımcı ve satıcılarının yapacaklari teklifleri değerlendirmek için kullanacağı kriterleri oluşturmaktadir. Fiyatlandırma ve diğer özel koşullar, ilgili yayıncı ve satıcılarla yapılacak görüşmeler sırasında tartışılacaktir.
1. Temel İlkeler
1.1 ANKOS, lisanslı malzemelere ve ilgili sayısal arşivlere güvenilir erişimi ve bunların sorumlu bir şekilde kullanımını sağlamak için, tüm önemli konularda yapacaği anlaşmalarda TRNSL’ye bağlı kalacaktır.
1.2 ANKOS, Konsorsiyum’un, zamanla, Türkiye’deki tüm kamu ve özel üniversite kütüphaneleri ile araştırma kütüphanelerini de içine alacak şekilde genişlemesine ve mevcut üyelerin katılımını sürdürmesine olanak veren anlaşmalara girecektir. Konsorsiyum anlasmasi cercevesinde kapsanan bilgilere, tum ANKOS uyeleri erisim hakkina sahiptirler.
1.3 ANKOS lisans girişimleri, anlaşmanın tüm taraflarının sağladığı mülkiyet hakları bilgilerinin gizliliğine saygı göstererek, şeffaf ve etik uygulamaları temel alacaktır.
1.4 ANKOS, Türk akademisyenlerinin tüm temel disiplinlerdeki bilgi ihtiyaçlarına cevap verecek, dünyadaki saygın bilim adamlarının eserlerini kapsayacak, ve hem güncel hem de geriye dönük malzemeyi içerecek kaynakların lisanslarını takip ederek edinmeye çalisacaktir.
1.5 ANKOS,
1.5.1 en fazla sayıda araştırmacının ilgi ve yararına olan;
1.5.2 hem temel hem ileri tarama olanaklarıyla (PDF veya benzeri) tam-görüntü içerik sağlayan;
1.5.3 yetkili kullanıcılar tarafindan masaüstünden, ya da Internet yoluyla uzak noktalardan, çesitli Ağ tarayıcıları kullanarak ve normalde kullanıcının işlem birimine özel veya satın alacağı yazılımlar gerektırmeden erişilebilen;
1.5.4 lisansör tarafindan entegre erişim sağlayan platformlarda işletilen ve mevcut uluslararası birlikte çalışılabilirlik (interoperability) standartlarına bağlı kalan;
1.5.5 lisanslı elektronik malzemelere kaydıhayat şartı ile erişim sağlayan; ve
1.5.6 üyeleri için elektronik kaynaklara ekonomik yatirim olanakları içeren
veri tabanları ve ürünlere öncelik verecektir.
2. Yetkili Kullanım Hakları
2.1 Lisanslar, ANKOS Üyesi kuruluşların tüm öğretim elemanları, öğrenci, personel, ve diğer iyi niyetli üyelerine herhangi bir noktadan erisim hakkı sağlayacaktır.
2.2 Lisanslar, walk-in (geçici) kullanıcılara, Üye kütüphanelerdeki kamuya açık terminallerden lisanslı malzemelere erişim hakkı sağlayacaktır.
2.3 Lisanslar, yetkili ve walk-in (geçici) kullanıcılara; lisanslı bilgilerin makul bir bölümünü tarama, ekrana getirme (retrieve), basma, yükleme ve elektronik olarak saklama hakkını verecektir.
2.4 Lisanslar, katilan ANKOS Üyelerine, lisanslı malzemeleri kurs paketlerinde ve elektronik reserve’lerde kullanmak, ve kuruluşlar arasında güvenli elektronik ağlar yoluyla kütüphanelerarası ödünç alma hizmetleri sağlamak ve uç kullanıcılar için sadece basılı kopyaları hazırlamak haklarını verecektir.
2.5 Lisanslar, bakım ve idari nedenlerle yapılan kesintiler minimumda tutularak, 24 saat X 7 gün kesintisiz erişim olanağı sağlayacaktır.
2.6 Lisanslar, ANKOS’a; yedek kopyalar yapmak, abone olunan malzemeyi yerinde alıkoymak, ve önceden belirlenecek mekanizmalarla abone olunan içeriğe kaydıhayat şartı ile erişebilmek hakkını verecektir.
2.7 Lisanslar, uzaktan kullanım için, bireysel oturum açma ve şifre gibi, fakat bunlarla sınırlı olmayan erişim yöntemleri sunacak, ve/veya IP doğrulama, proxy sunucular, ve benzeri kullanım yetkisi verme yöntemleri kullanılmasını sağlayacaktır.
2.8 Lisanslar, Üye kuruluşların, özel araştırma, çalışma, eğitim amaçlı, ve normal idari kullanım gibi olağan uygulama ve faaliyetleri için haklar verecektir.
3. Telif Hakkı veya Entellektüel Mülkiyet Hakları
Yayımcının içeriği sağlama hakkının bulunduğu dikkate alınarak ANKOS ve üyelerinin bu tür hakları ihlal ettiğine dair gerçek veya gerçek dışı iddialarla suçlanmaları durumunda ANKOS ve üyelerinin uğrayacakları zararı yayımcı tazmin edecektir.
3.2 Lisanslar, kullanıcıları, Türk telif hakları yasası veya Türkiye’nin imzaladığı uluslararası telif hakları anlasmaları ile kendilerine tanınan haklardan mahrum etmeyecek şekil ve usulde düzünlenecektir.
3.3 Lisanslar, üçüncü şahısların ihlalleri ile ilgili olarak, ANKOS ve üyeleri ile birlikte, lisanslı malzeme sağlayıcıların da yükümlülükleri konusunda da uygun kısıtlamalar içerecektir.
4. İşlevsellik
4.1 Yayımcı veya satıcılar lisansli malzemelerin yetkili kullanıcılar tarafindan erisimini desteklemek için yeterli bant genisliği ve sistem kapasitesini garanti edecektir.
4.2 Içeriğin elektronik versiyonu basılı nüshasından önce veya aynı anda erişilebilir olacaktır.
4.3 Lisanslı kaynaklar, MARC 21 kayıtları gibi (makina tarafindan okunabilir katalog kayıtlari için standart) içerik metadata’sına erişim sağlayacaktır.
5. Lisans Yükümlülüğü
5.1 Lisanslar, Lisans yükümlülüğü konusunda, yayımcı veya satıcı ile ANKOS ve üyeleri yönünden mantıklı ve dengeli yöntemler tanımlayacaktır.
5.2 Lisans anlaşmaları ile ilgili ihtilaflarda Türk Hukuku uygulanacak ve Ankara Mahkemeleri ve İcra Daireleri yetkili olacaktır.
6. Lisans Fiyatlandırması
6.1 Lisanslar, enflasyon ücret ayarlamaları ile birden fazla yıla yayilan anlasmalar dahil, kurumlarin bağımsız olarak elde edebileceğinden daha ekonomik bir fiyatlandırma sağlayacaktır.
6.2 Lisanslar, basılı ve elektronik aboneliklerin ayrı ayrı fiyatlandırılmasını sağlayacak ve aynı anda kullanıcı sayısı kısıtlaması getirmeksizin sınırsız kullanılmalarına olanak verecektir.
6.3 Fiyatlandırma, tam zamanlı-eşdeğeri öğretim görevlileri / tam zamanlı-eşdeğeri yüksek lisans öğrenciler, öğrenim dili ve kullanım verileri ile birlikte, ANKOS tarafından geliştirilen kriterler dikkate alınarak yapılacaktır. Kullanım faktörü için, deneme döneminde elde edilen kullanım verileri, sözleşme yenilenmesi durumunda da gerçek yıllık kullanım verileri esas alınacaktır.
6.4 Sözleşmeye yeni katılan bir üyerir ödeyeceği ücret, halihazırda en düşük ücreti ödeyen üyeninkinden daha düsük olamaz.
6.5 Eğer yayımcı veya yayımcı temsilcisi, Lisanslı Malzemelere, ANKOS anlaşmasına katılmamış bir Türk kütüphanesine daha düşük bir ücretle erişim verirse, Konsorsiyum fiyatı da ona göre düşürülecek ve artan miktar tüm üyelere ödedikleri ücretle orantılı olarak kredi şeklinde dağitilacaktir.
7. Satıcıların Kabul Edilemeyecek Davranışlarına Karşı Önlemler
7.1 Lisanslar, sunucu ve sistem performansı için ölçütleri, kullanım ve müşteri destek beklentilerini, ve sorun çözüm süreçlerini belirleyecektir.
7.2 Lisanslar, satıcının ve ANKOS’un yükümlülüklüreni dengeleyen, lisansın uzatılması, ücretlerin azaltılmasi veya indirim yapılması gibi çözümleri de belirleyecektir.
8. Kullanım İstatistikleri ve Diğer Yönetim Raporları
8.1 Kullanım İstatistikleri, yayımcı ya da satıcı tarafindan, düzenli olarak, ICOLC’nin Web-tabanlı, Indeksli, Özlü, Tam-Metin kaynakların Kullanimina ait Istatistikî Ölçümler için Tüzüğü (Kasım 1998 veya son versiyonu)’nda tanımlanan ilkelere uygun bir şekilde hazırlanacak ve sağlanacak, ya da üyelerin bu bilgilere direkt olarak erişimi sağlanacaktır
8.2 Lisansörler, ANKOS ve üyelerini, içerik, format ya da platformdaki tüm değisikliklerden yeterli bir şekilde haberdar edeceklerdir.
8.3 Lisanslar, kullanım istatistiklerinin ANKOS ve katılımcı üyelerin izni olmaksızın açıklanmasını veya satılmasını yasaklayacaktır.
9. Anlaşmayı Sonlandırma Hakları
9.1.1 Lisanslar, taraflardan herhangi birinin iflası veya ihtilafı durumunda anlaşmanın sonlandırılmasını mümkün kılar.
9.2 Lisanslar, lisans ücretini kasıtlı olarak vermeyen üyeye karşı, ücretini ödemeye devam eden üyelerin haklarını koruyacaktır.
9.3 Lisanslar, ANKOS’un, Lisansı, üyeleri arasında Üyelerin de bulunacağı kar amaçlı olmayan bir kuruma devretmesine izin verecektir.
9.4 Eğer şirket satılırsa, Lisanslar intikal haklarını taahhüt edeceklerdir.